Heb je een teek op vakantie? Een tekenbeet overkomt jaarlijks 1,3 miljoen mensen. Teken komen voornamelijk in laag struikgewas voor in binnen én buitenland. De kleine beestjes bijten graag en een tekenbeet is niet zonder risico. Het voorkomen van een tekenbeet is daarom een zeer goed idee. Wat zijn de risico’s, hoe voorkom je een tekenbeet en wat doe je als je toch een tekenbeet opgelopen hebt? We geven je daar antwoord op.
Wat zijn teken?
Een teek is een vervelend, klein zwart insect. Velen weten nog niet zo veel van af van dit beestje, terwijl dat wel degelijk van belang is. Ze zijn normaal zo’n 1 tot 3 millimeter groot, maar doordat het insect zich volzuigt met bloed, kan deze wel een centimeter groot worden.
Er zijn een aantal feiten over de teek. Zo houden ze van warmte en komen ze pas in actie rond de 8 graden. Ze hebben een voorkeur aan een vochtige omgeving en zijn vooral actief van maart tot november. Teken kruipen vanaf je voeten en onderbenen graag naar warme plekjes, zoals je oksels, knieholtes, bilspleet en liezen. Controleer je iemand of jezelf op teken, kijk dan vooral op deze plekken. Controleer ook achter je oren en nek. Een teek kan tot drie dagen op het lichaam verblijven.
Men denkt dat teken vaak vanuit bomen op de huid vallen, maar dit is niet zo. Teken leven lager bij de grond en kunnen niet springen of vliegen. Ze kruipen ergens omhoog om zich vervolgens op een persoon of dier te plaatsen. Ze komen het meest voor in hoog gras, bossen, parken, heiden en duinen. Deze kleine diertjes leven op groene plekken, dus ook in de tuin of delen van een stad. Vaak voel je niet dat je wordt gebeten door een teek. Op het moment dat dit insect zich vastbijt in de huid, wordt deze plek verdoofd door het speeksel.
Teken in het buitenland
Teken komen ook voor in het buitenland. Ze kunnen verschillende ziektes met zich meebrengen, maar dat betekent niet dat iedere teek besmet is. In Nederland kunnen besmette teken de ziekte van Lyme veroorzaken. In Oost-Europa kunnen teken ook het TBE-virus overbrengen, iets dat in uiterste gevallen kan leiden tot hersenvliesontsteking. Verder leven deze insecten in Afrika, Azië, Europa en de Verenigde Staten. Ook in tropische bossen kan de teek voorkomen.
Als je in het buitenland wordt gebeten door een teek, is het belangrijk deze zo snel mogelijk te verwijderen met een tekenverwijderaar of een scherp pincet. Ontsmet daarna de wond met alcohol of jodiumoplossing. Noteer wanneer en waar je de beet opgelopen hebt.
Wat zijn de risico’s van tekenbeten?
De ziekte van Lyme
Een tekenbeet kan verschillende risico’s met zich meebrengen. Niet alle teken zijn besmet, maar de kans dat dit insect bacteriën overdraagt, is zeker aanwezig. Er zijn verschillende virussen en bacteriën waarmee rekening gehouden moet worden bij een tekenbeet. Zo draagt ongeveer 20% van de teken in Nederland de Borrelia-bacterie met zich mee. Zodra deze zich vermeerdert in het lichaam, ontstaat de ziekte van Lyme.
Een aantal van de eerste symptomen van een besmetting zie je direct. Er ontstaat dan een verkleuring van de huid rond de tekenbeet. Daarnaast kun je last krijgen van spierpijn, gewrichtspijn of koorts. Sommige andere symptomen ervaar je pas later. Denk hierbij aan gewrichtspijn, zenuwpijn, hartklachten, moeheid en hoofdpijn. Bij het ontdekken van een verkleuring van de huid is het verstandig direct contact op te nemen met de dokter.
Het TBE-virus
Het TBE-virus, Thick-Borne Encefalitis, veroorzaakt teken-encefalitis. Dit is een hersenvliesontsteking. Tot voor kort kwam het virus alleen voor in Oost-Europa, maar sinds een paar jaar is de teek ook in Nederland actief. De insecten zijn te vinden op de Sallandse Heuvelrug en de Utrechtse Heuvelrug. De kans op het virus is erg klein, omdat maar weinig teken besmet zijn met het virus.
Raak je wel besmet met Thick-Borne Encefalitis, dan kunnen er verschillende klachten opspelen. In de eerste fase zijn koorts, hoofdpijn en vermoeidheid voorkomende symptomen. Dit kan zo’n 1 tot 2 weken na de beet beginnen en zo’n 5 tot 10 dagen aanhouden. In de tweede fase van de ziekte kunnen deze klachten erger worden en ontstaat er een hersenvliesontsteking. Dat dit gebeurt, is echter heel zeldzaam.
Wat moet je doen als je een tekenbeet hebt?
Het kan natuurlijk gebeuren dat je een tekenbeet oploopt. Probeer de teek dan met een puntig pincet of een tekenverwijderaar zo dicht mogelijk op de huid vast te pakken. Trek vervolgens de teek recht uit de huid. Ontsmet de wond na het verwijderen van de teek met alcohol of jodiumoplossing.
Noteer de datum van de tekenbeet, de locatie waar je op dat moment verbleef, de plek van de beet op het lichaam en let er vervolgens de eerste 3 maanden goed op of er geen rode plek op de huid ontstaat. Zie of voel je iets verdachts? Neem dan contact op met de huisarts.
Producten ter preventie en behandeling
Wil je jezelf beschermen tegen tekenbeten of wil je een teek verwijderen? Zorg dan dat je de juiste producten hebt. Je vindt hieronder speciale producten voor teken.