Het Neptunusritueel, of de crossing-the-line ceremonie, is een wereldwijd gebruik onder zeelieden die voor het eerst de evenaar overvaren. Een bijzondere traditie die al jarenlang gedaan wordt om zeelieden in te wijden. Bij het Neptunusritueel worden zeevaarders besmeurd met viezigheid, wordt er om goedkeuring aan Koning Neptunus gevraagd en worden er vissen gekust. Alles over het bijzondere Neptunusritueel, lees je hier.
Een ceremonie voor het oversteken van de evenaar
Elke zeevaarder die voor het eerst de evenaar oversteekt, wordt onderworpen aan het Neptunusritueel. Een crossing-the-line ceremonie, het oversteken van de evenaar, is een wereldwijde traditie onder zeevaarders en wordt voornamelijk uitgevoerd in de marine en op cruiseschepen. Het is een soort ontgroening waarbij de zeelieden die nog nooit per schip de evenaar gepasseerd zijn, gedoopt worden door en in het bijzijn van Koning Neptunus en daarbij bekogeld, ingesmeerd en ingewijd worden met allerlei vieze dingen. Het is een groots spektakel waar zeker op cruiseschepen een enorm feest van wordt gemaakt. Hierna mag je jezelf zoon of dochter van Neptunus noemen.
Het Neptunusritueel
De ceremonie wordt alleen uitgevoerd bij langere voyages waarbij de oversteek wordt gemaakt van het noordelijk halfrond naar het zuidelijk halfrond en vice versa. Zowel in de marine als op cruiseschepen is het een traditie en vooral in de laatste categorie wordt er een enorm festijn van gemaakt. Er zijn verschillende varianten van het Neptunusritueel. Hoe zo’n inwijding er ongeveer uitziet?
Op cruiseschepen wordt een van de gasten aangewezen als Koning Neptunus, en wordt geheel in stijl aangekleed als de God van de Zee. Gasten die willen participeren in het ritueel verzamelen op een bepaald punt waar ze beschilderd worden, speciale T-shirts maken, zich (laten) versieren en ballonnen opblazen. In feite is het de bedoeling dat elke passagier die nog nooit de evenaar is overgestoken, crew of gast, dient deel te nemen. Wie niet mee wil doen, zoekt een plekje op bij het pooldeck vanwaar je de hele ceremonie goed kunt bekijken. Vervolgens wordt er een stoet gemaakt en worden alle deelnemers aan het Neptunusritueel geplaatst rondom het zwembad. Alvorens ze een plekje nemen krijgen ze champagne over hun hoofd gegoten en moeten ze een vis of octopus, het kind van Neptunus, voor de ogen van de Koning kussen. Zodra iedereen heeft plaatsgenomen begint de viezigheid. Tomatensaus, melk, slagroom, eieren en cacao worden over de hoofden van de participanten gegooid, gegoten en gezichten worden besmeurd. Alles ter goedkeuring van King Neptune en bij wijze van ontgroening. Na het hele ritueel springt iedereen het zwembad in en is het feest.
De geschiedenis van de evenaar-ceremonie
Waar deze bijzondere scheepvaart traditie vandaan komt? Het ritueel van Neptunus stamt uit de tijd van de ontdekkingsreizen van de Portugezen. Men vreesde voor de oversteek van de evenaar vanwege de hitte rondom deze lijn en waren bang voor de dood bij het doorkruisen naar het zuidelijk halfrond. Ze probeerden hun moed kracht bij te zetten door er een doop van te maken. Het wordt ook wel gezien als test om te kijken of (nieuwe) scheepsvaarders lange, ruige reizen op zee aankonden. Door de eeuwen heen heeft de ceremonie soms gevaarlijke vormen aangenomen. De ontgroeningen konden vroeger enorm heftig zijn waarbij zeelieden keihard aangepakt werden. Gelukkig is dit helemaal niet meer het geval en wordt de ceremonie nu op een vermakelijke manier uitgevoerd. In de koopvaart is het Neptunusritueel allang niet meer een gebruik, echter wordt het in de marine en op cruiseschepen nog steeds traditiegetrouw, in verschillende varianten, uitgevoerd.
Wie was Koning Neptunus?
In de Romeinse mythologie was Neptunus een van de goden, dezelfde god die in de Griekse mythologie Poseidon wordt genoemd. Neptunus was de God van de golven en van stromend water. Het werd later de God van de Zee genoemd. Neptunus is een grootse godheid die de zee kan laten woeden, maar ook weer tot bedaren brengt. Het beeld van Neptunus dat veelvuldig geschetst wordt is een grote man met een baard en een drietand, soms afgebeeld als zeemeerman. Hij is het meest bekend geworden vanwege de crossing-the-line ceremonie die in de scheepvaart uitgevoerd wordt.
Wanneer kun je het Neptunusritueel bijwonen?
Lijkt het je geweldig om eens zo’n dopingsceremonie te aanschouwen of zelfs in deel te nemen? Tijdens de meeste Grand Voyages op cruiseschepen wordt het Neptunusritueel als wijze van entertainment uitgevoerd. Denk hierbij bij een cruise van Europa naar Zuid-Afrika of andersom, een transatlantische crossing van Zuid- of Noord-Amerika of andersom en andere langere cruises.