Skip to navigation Skip to main content
Uitzicht Berlijn Teufelsberg
Duitsland

Eten en drinken in Duitsland

Duitsland staat bekend om zijn stevige, smaakvolle en gevarieerde keuken. Van hartige gerechten zoals Bratwurst, Schnitzel en Sauerbraten tot zoete lekkernijen zoals Schwarzwälder Kirschtorte en pretzels, er is voor iedereen iets te proeven. Elke regio heeft zijn eigen culinaire specialiteiten, variërend van de witte worsten (Weißwurst) in Beieren tot de visgerechten aan de Noordzeekust. Daarnaast spelen bier en wijn een grote rol in de Duitse eetcultuur, met talloze brouwerijen en wijnregio’s die authentieke smaken bieden.

Eten en drinken in Duitsland

Naast de traditionele gerechten biedt Duitsland ook een levendige streetfoodcultuur, met populaire snacks zoals Currywurst en Döner Kebab. Duitse bakkerijen zijn beroemd om hun broodsoorten en gebak, en in cafés kun je genieten van stevige maaltijden of een uitgebreide koffie met taart. In deze gids ontdek je alles over de Duitse eetcultuur, de bekende specialiteiten per regio en wat je absoluut moet proberen tijdens je reis naar Duitsland!

Hoe zit het met de gangen in Duitsland? Wat mag niet niet missen qua eten per regio? En hoe zit het met drankjes? We maken je wegwijs over de gewoontes en gebruiken in de Duitse eetcultuur op deze pagina. 

Typische Duitse eetgewoonten

In Duitsland draait eten om eenvoud, smaak en gezelligheid. De maaltijden zijn stevig en voedzaam, vaak met vlees, aardappelen en groenten als basis. Lunch is traditioneel de belangrijkste maaltijd van de dag, terwijl het avondeten vaak lichter is en bestaat uit brood met kaas en vleeswaren (Abendbrot). Restaurants en biergartens serveren klassiekers zoals Bratwurst, Schnitzel en Sauerbraten, en tijdens volksfeesten spelen eten en drinken een grote rol. Duitsers waarderen goed bier en regionale wijnen, die vaak samen met de maaltijd worden genuttigd.

  1. Vorspeisen (voorgerechten & hapjes): Soepen, salades en kleine gerechten zoals Obatzda (kaasspread) of Brezeln.
  2. Hauptgerichte (hoofdgerechten): Vaak vleesgerechten zoals Schnitzel of Bratwurst, geserveerd met aardappelen, zuurkool of knoedels.
  3. Beilagen (bijgerechten): Brood, aardappelsalade en diverse koolgerechten zijn populaire aanvullingen.
  4. Nachspeisen (desserts & zoetigheid): Schwarzwälder Kirschtorte, Apfelstrudel en Kaiserschmarrn zijn geliefde zoetigheden.
  5. Bier & Kaffee (drinken na de maaltijd): Bier is een vast onderdeel van de Duitse eetcultuur, net als een sterke koffie na het diner.

Gemiddelde etenstijden in Duitsland

De eetgewoontes in Duitsland verschillen van die in Nederland of België. Maaltijden worden op vaste tijden genuttigd en zijn over het algemeen stevig, vooral het ontbijt en de lunch. Avondeten is vaak eenvoudiger en vroeger op de avond dan in Zuid-Europese landen.

  • Ontbijt (Frühstück) wordt vaak gegeten tussen 7:00 en 9:30 uur. Het Duitse ontbijt is uitgebreid en bestaat vaak uit broodjes (Brötchen) met boter, kaas, vleeswaren, jam of honing. Daarnaast zijn gekookte eieren, yoghurt en muesli populair. In Beieren wordt soms Weißwurst met zoete mosterd en een Brezel gegeten. Koffie en thee zijn de meest gedronken ontbijtbegeleiders.
  • Lunch (Mittagessen) wordt gegeten tussen 12:00 en 14:00 uur. De lunch is traditioneel de belangrijkste maaltijd van de dag en bestaat vaak uit een warme maaltijd met vlees, aardappelen, groente en saus. Populaire gerechten zijn Schnitzel, Bratwurst of een stevige soep zoals Erbsensuppe. In steden eten veel mensen een snelle lunch in een kantine of bij een bistro.
  • Diner (Abendessen/Abendbrot) is vaak tussen 18:00 en 20:00 uur. Het avondeten is meestal lichter en eenvoudiger dan de lunch. Traditioneel bestaat het uit brood (Abendbrot) met kaas, vleeswaren en augurken, soms aangevuld met een warme soep of salade. In restaurants is het diner uitgebreider, met hoofdgerechten zoals Sauerbraten of Käsespätzle.
  • Tussendoortjes ((Zwischenmahlzeiten) kunnen de hele dag door tussen 10:00 en 16:00 uur. Duitsers houden van tussendoortjes, zoals een kop koffie met gebak (Kaffee und Kuchen) in de middag. Andere snacks zijn pretzels, belegde broodjes of fruit. In Beieren is een Weisswurst-Frühstück (witte worst met mosterd en bier) een traditioneel ochtendtussendoortje. 

Wat moet je eten als je in Duitsland bent, per regio?

Traditioneel in Beieren

Beieren staat bekend om zijn stevige, traditionele gerechten, vaak geserveerd in gezellige biergartens. Een klassiek gerecht is Weißwurst, een witte worst die traditioneel wordt gegeten met zoete mosterd en een Brezel. Ook populair is Schweinshaxe, een knapperig geroosterde varkensschenkel geserveerd met zuurkool of aardappelknoedels. In de winter is Leberkäse, een vleesbrood met een krokante korst, een favoriet. Als dessert mag je Kaiserschmarrn, een gescheurde pannenkoek met poedersuiker en appelmoes, niet missen.

Traditioneel in Berlijn en Brandenburg

Berlijn heeft een gevarieerde streetfoodcultuur en staat bekend om Currywurst en Döner. Een andere specialiteit is Berliner Pfannkuchen, een gevulde donut zonder gat, vaak met jam of chocolade. In Brandenburg, waar veel meren liggen, zijn visgerechten populair, zoals Gebratener Zander, een gebakken snoekbaars met aardappelen en salade. Ook Eisbein, een gezouten en gekookte varkensschenkel geserveerd met zuurkool, is een klassieker in de regio.

Noord-Duitsland (Hamburg, Bremen en Noordzeekust)

De noordelijke keuken wordt sterk beïnvloed door de ligging aan de Noordzee en Oostzee. In Hamburg moet je Fischbrötchen proberen, een vers broodje met haring, zalm of garnalen. Een ander bekend gerecht is Labskaus, een stoofpot van vlees, aardappelen en rode biet, vaak geserveerd met een spiegelei en augurken. In Bremen is Kohl und Pinkel, boerenkool met een gerookte worst, een traditionele wintermaaltijd. Langs de kust wordt veel Matjes Hering gegeten, een jonge haring geserveerd met ui en brood.

West-Duitsland (Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts)

In het westen van Duitsland zijn stevige gerechten en lokale bieren populair. Rheinischer Sauerbraten, een gemarineerd en langzaam gegaard stuk rundvlees, wordt vaak geserveerd met rode kool en aardappelknoedels. Een bekend streekgerecht is Halve Hahn, een roggebroodje met kaas, mosterd en augurken, populair in Keulen. In de Moezelstreek wordt veel wijn geproduceerd, en bij een glas Riesling past een bord Flammkuchen, een dunne, knapperige pizza-achtige tarte flambée met crème fraîche, ui en spek.

Zuid-Duitsland (Baden-Württemberg en het Zwarte Woud)

De keuken in Baden-Württemberg is verfijnd en beïnvloed door de Franse en Zwitserse keuken. Een typisch gerecht uit deze regio is Käsespätzle, een soort Duitse macaroni met gesmolten kaas en gebakken uitjes. In het Zwarte Woud is Schwarzwälder Kirschtorte, een taart met chocolade, slagroom en kersenlikeur, wereldberoemd. Een ander lokaal gerecht is Maultaschen, gevulde deegkussentjes die lijken op ravioli, gevuld met vlees of groenten en geserveerd met bouillon of gebakken boter.

Oost-Duitsland (Saksen, Thüringen en Saksen-Anhalt)

De Oost-Duitse keuken is eenvoudig en voedzaam, met veel aardappel- en vleesgerechten. In Saksen moet je Sächsischer Sauerbraten proberen, een zuur gemarineerd rundvleesgerecht dat vaak met rode kool wordt geserveerd. Thüringen staat bekend om Thüringer Rostbratwurst, een kruidige braadworst die op houtskool wordt gegrild. Een ander bekend gerecht is Quarkkeulchen, een pannenkoek gemaakt van aardappelen en kwark, geserveerd met appelmoes of suiker. In Saksen-Anhalt is Bollenfleisch, een lamsstoofpot met ui en kruiden, een traditionele lekkernij.

De verschillen tussen eetgelegenheden in Duitsland

Duitsland heeft een breed scala aan eetgelegenheden, variërend van traditionele biergartens tot luxe restaurants en gezellige Weinstuben. Elke eetgelegenheid heeft zijn eigen karakter, sfeer en specialiteiten. Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste soorten eetgelegenheden in Duitsland, zodat je weet waar je terecht kunt voor de beste culinaire ervaring.

Biergarten

Een Biergarten is een van de meest geliefde eetgelegenheden in Duitsland en een belangrijk onderdeel van de Beierse eetcultuur. Deze openlucht bierlocaties zijn vooral populair in de zomer en bieden een ontspannen sfeer waar vrienden en families samenkomen. De oorsprong van de Biergarten ligt in de 19e eeuw, toen bierbrouwers koelplaatsen aanlegden onder kastanjebomen om hun bier vers te houden. Vandaag de dag zijn deze locaties nog steeds favoriet bij zowel locals als toeristen.

In een traditionele Biergarten is het gebruikelijk om aan lange houten tafels te zitten en het eten te delen. Op de menukaart staan Beierse specialiteiten zoals Weißwurst met zoete mosterd en Brezeln, Schweinshaxe (gegrilde varkensschenkel) en Obatzda (romige kaasspread met ui en paprikapoeder). Bier wordt geschonken in grote Maßkrüge (1-liter bierpullen), meestal van lokale brouwerijen.

Een bijzonder aspect van Biergartens is dat je in sommige traditionele locaties je eigen eten mag meenemen, zolang je maar een drankje bestelt. Dit maakt de Biergarten een budgetvriendelijke en sociale eetgelegenheid, perfect voor een ontspannen middag of avond in de buitenlucht.

Gasthaus / Gasthof

Een Gasthaus of Gasthof is de perfecte plek om de authentieke Duitse keuken te ervaren. Deze traditionele eetgelegenheden, vaak familiebedrijven, zijn te vinden in dorpen en kleinere steden en hebben een gemoedelijke, huiselijke sfeer. In tegenstelling tot een Biergarten, waar de focus op bier en buiten eten ligt, is een Gasthaus meer gericht op een stevige maaltijd in een knusse setting.

Op de menukaart staan veel streekgerechten, afhankelijk van de regio. In Beieren en Baden-Württemberg is Käsespätzle (een romige kaas-noedelgerecht met gebakken uitjes) populair, terwijl in het westen van Duitsland Sauerbraten (gemarineerd rundvlees geserveerd met rode kool en aardappelknoedels) een klassieker is. In sommige Gasthäuser kun je ook wildgerechten vinden, zoals hert of everzwijn, vooral in de herfst.

Veel Gasthäuser serveren lokale bieren of wijnen, passend bij de regionale keuken. De bediening is vaak vriendelijk en gastvrij, en de porties zijn ruim. Voor een echte Duitse eetervaring is een Gasthaus een must-visit, of je nu in een klein dorpje langs de Moezel zit of in een bergachtige regio zoals het Zwarte Woud.

Ratskeller

Een Ratskeller is een traditioneel restaurant dat meestal in de kelder van een historisch stadhuis (Rathaus) gevestigd is. Deze eetgelegenheden hebben vaak een indrukwekkende, middeleeuwse sfeer met gewelfde plafonds en stenen muren. Ze zijn verspreid over heel Duitsland en bieden een combinatie van gastronomie en historie.

De menukaart van een Ratskeller richt zich op klassieke Duitse gerechten met een verfijnde twist. Denk aan Rinderroulade (gevulde rundvleesrolletjes met mosterd, spek en augurken), Gänsebraten (geroosterde gans, vooral populair rond Kerst) en Königsberger Klopse (gehaktballen in een romige kappertjessaus). Naast vleesgerechten worden er vaak seizoensspecialiteiten aangeboden, zoals asperges in de lente en wildgerechten in de herfst.

Wijnen en bieren spelen een belangrijke rol in de Ratskeller, met een uitgebreide selectie van Duitse kwaliteitswijnen uit de Moezel, Rijnland en Franken. Door de combinatie van historische architectuur, sfeervolle verlichting en hoogstaande gerechten is een etentje in een Ratskeller een unieke ervaring voor wie de traditionele Duitse keuken op een verfijnde manier wil ontdekken.

Weinstube

Een Weinstube is dé plek voor wijnliefhebbers die de Duitse wijncultuur willen ervaren. Deze wijnlokalen zijn vooral te vinden in de traditionele wijnstreken van Duitsland, zoals de Moezel, Rijnland-Palts, Baden en Franken. De sfeer in een Weinstube is gemoedelijk en intiem, met rustieke houten meubels, kaarsverlichting en muren vol wijnflessen.

In een Weinstube draait alles om lokale wijnen. Of je nu een droge Riesling, een fruitige Silvaner of een krachtige Spätburgunder bestelt, elke wijn wordt met zorg geselecteerd en vaak geschonken door de wijnboer zelf. De gerechten die erbij geserveerd worden, zijn licht en perfect om te delen. Populaire keuzes zijn Flammkuchen (dunne deegbodem met crème fraîche, spek en ui), Wurstsalat (worstsalade met augurken en ui) en een uitgebreide kaas- en vleesplank met versgebakken brood.

Veel Weinstuben organiseren wijnproeverijen, waarbij je verschillende wijnen kunt proberen onder begeleiding van een sommelier. Dit maakt het de perfecte plek om op een ontspannen manier kennis te maken met de Duitse wijntraditie, ver weg van de drukte van grote restaurants.

Type Sfeer Specialiteit Prijsklasse
Biergarten Informeel en gezellig Bratwurst, Schweinshaxe, Obatzda Betaalbaar
Gasthaus Intiem en traditioneel Sauerbraten, Käsespätzle, Flammkuchen Betaalbaar tot gemiddeld
Ratskeller Formeel en historisch Schnitzel, Rinderroulade, Gänsebraten Gemiddeld tot duurder
Weinstube Ontspannen en authentiek Wijnen, Flammkuchen, Wurstsalat Gemiddeld

 

Drinken in Duitsland

Duitsland staat bekend om zijn rijke en gevarieerde drankcultuur, waarbij zowel bier als wijn een belangrijke rol spelen. Van de wereldberoemde Duitse bieren tot verfijnde wijnen en stevige schnaps, er is voor iedereen een passend drankje. Koffie en thee zijn populaire warme dranken, terwijl frisdranken en mineraalwater veel worden geconsumeerd. In de wintermaanden genieten Duitsers van warme specialiteiten zoals Glühwein en Feuerzangenbowle, terwijl zomers biergartens volstromen met mensen die genieten van een koude Weißbier of Radler.

Koffie Dusseldorf

Wat is typisch Duits drinken?

Duitsland heeft een sterke biercultuur met talloze lokale brouwerijen en een lange traditie van bier drinken. Typische biersoorten zijn Pilsner, Weizenbier, Kölsch en Dunkel, elk met een unieke smaak en bereidingswijze. In wijnregio’s zoals de Moezel en Rijnland-Palts is Riesling een geliefde witte wijn, terwijl Spätburgunder een bekende rode wijn is. Naast alcoholische dranken zijn Apfelschorle (appelspuitwater), Club Mate en verschillende kruidenlimonades populaire keuzes. In de winter drinken Duitsers veel Glühwein, een gekruide warme wijn die vooral op kerstmarkten te vinden is.

Wat drinken ze het meest in Duitsland?

Bier is zonder twijfel de meest gedronken drank in Duitsland, met een consumptie van meer dan 90 liter per persoon per jaar. Vooral in Beieren en Noordrijn-Westfalen wordt veel lokaal gebrouwen bier gedronken. Koffie is echter net zo belangrijk en wordt de hele dag door gedronken, vaak in combinatie met taart tijdens de traditionele Kaffee und Kuchen-pauze. Mineraalwater, zowel met als zonder koolzuur, is ook een veelgekozen drank bij maaltijden, en in restaurants wordt zelden gratis kraanwater geserveerd. Wijn wordt vooral in de zuidelijke regio’s gedronken, maar blijft minder populair dan bier.

Wist je dat?

Berlijn Doner

Warm eten tijdens de lunch

Traditioneel is de Mittagessen (lunch) de grootste maaltijd van de dag, terwijl het avondeten vaak uit brood met beleg bestaat, bekend als Abendbrot. In restaurants wordt tegenwoordig wel uitgebreid gedineerd, vooral in grotere steden.

Architectuur Duitsland

Kraanwater in restaurants

In tegenstelling tot veel andere Europese landen, wordt kraanwater in Duitse restaurants niet standaard geserveerd. Bestel je water, dan krijg je meestal mineraalwater in een fles, vaak met koolzuur (Sprudelwasser). Wil je plat water, vraag dan om "stilles Wasser".

Geld Automaat Euro

Sommige restaurants accepteren alleen contant geld

Hoewel kaartbetalingen steeds vaker mogelijk zijn, accepteren sommige traditionele restaurants, biergartens en marktkramen alleen contante betalingen. Zorg ervoor dat je altijd wat euro’s in kleine biljetten bij je hebt, vooral in landelijke gebieden.

Markt in Duitsland met verse groentes

Vegetarisch eten in Duitsland

Duitsland staat bekend om zijn vleesgerechten, maar de vegetarische eetcultuur groeit snel. Vooral in steden zijn er veel vegetarische en veganistische restaurants. Traditionele gerechten zoals Käsespätzle (kaasnoedels), Kartoffelsalat (aardappelsalade) en Flammkuchen zonder spek zijn populaire vleesvrije opties. Supermarkten en restaurants bieden steeds vaker vegetarische alternatieven, zoals veggie bratwurst en schnitzel.

Kaneelbroodje Berlijn

Duitse bakkerijen zijn een must-visit

Duitsland heeft een enorme bakkerijcultuur, met meer dan 3.000 soorten brood en een indrukwekkende variatie aan gebak. Probeer Schwarzwälder Kirschtorte, Apfelstrudel of een vers gebakken Brezel. Veel bakkerijen bieden ook belegde broodjes aan voor een snelle lunch.

Taart En Koekjes

Fooien in Duitsland

In Duitsland is het gebruikelijk om ongeveer 5-10% fooi te geven in restaurants. Dit wordt vaak afgerond bij het betalen, bijvoorbeeld als de rekening €18,50 is, zeg je "Maak er €20,- van". Fooien worden direct aan de ober gegeven en niet op tafel achtergelaten.

Wat is onbeleefd in Duitsland qua eten en drinken?

Geen fooi geven of te weinig afronden
Zelf je fooi op tafel achterlaten (geef dit aan de ober)
Te luid praten of bellen in een restaurant
Je bier proosten zonder oogcontact te maken (bij het proosten zeggen Duitsers vaak "Prost!" of "Zum Wohl!)
Je bier uit een fles drinken in een restaurant
Te laat aankomen voor een gereserveerde tafel (Duitsers zijn vaak stipt)
Brood zonder boter of beleg eten
Water delen zonder apart glas
Een vork in je linkerhand houden zonder het mes te gebruiken (Duitsers hanteren strikte tafelmanieren)